VoyForums
[ Show ]
Support VoyForums
[ Shrink ]
VoyForums Announcement: Programming and providing support for this service has been a labor of love since 1997. We are one of the few services online who values our users' privacy, and have never sold your information. We have even fought hard to defend your privacy in legal cases; however, we've done it with almost no financial support -- paying out of pocket to continue providing the service. Due to the issues imposed on us by advertisers, we also stopped hosting most ads on the forums many years ago. We hope you appreciate our efforts.

Show your support by donating any amount. (Note: We are still technically a for-profit company, so your contribution is not tax-deductible.) PayPal Acct: Feedback:

Donate to VoyForums (PayPal):

12/21/24 18:03:30 [ Login ] [ Main index ] [ Post a new message ] [ Search | Check update time | Archives: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, [9], 10 ]

[ Next Thread | Previous Thread | Next Message | Previous Message ]

Date Posted: 07/12/01 20:59:31
Author: Muhsin Hasan
Subject: Yezikimiz toghrisida

From: Muhsin Hasan
Date: Thu Dec 14, 2000 5:24 am
Subject: Yezikimiz toghrisida


Yekindin biri Uygurlar gurupida ve baxka jemiyettiki
heberlerde yezikimizni latin yezikka ozgertix
toghruluk pikirlerni anglap keldim.
uzemmu xu yezikni kollinivatkan bir eza suputimde
tuvendikiqe pikirlirimni otturugha koymakqimen.

bizning kona yezikimiz eslidinla yengi yezik idi,qunki
xu zamanlarning terekkiyatigha maslixip butta dinidin
islam dinigha kirgendin kiyin Uygur alimliri erep
ellirige berip bilim elix ve baxka qet eller bilen
diplomatiye ornutux ve taxki sodini ravajlandurux xu
devridiki dunyagha hoja bolghan Erep impiriyesige
yekindin maslixip devletni terekki kildurux,ve ilim
penge yuzlinixni mekset kilip merhum ataklik alimmiz
Mehmud Kexkeri Efendim <> xu
devrige maslaxkan halda hazirki kollinip kilivatkan
uyghur yezikimizni ijat kilip xu devridiki ilim penni
ravajilandurxigha hesse koxkan idi.
Kiyin Erep impiriyisi ve arkidin Osman impiriyisi
aghdurulup yengi devrige yuzlengendin kiyin nurghun
Millet ve devletler uzining ilgiri kollunup kelgen
kona yeziklirini yengi devrige mas kilidighan Latin
yezikigha ozgertti.likin biz bolsak yenila buningdin
neqqe esir ilgiri kollunup kelgen axu kona
yezikimizgha eslivalduk.ve hazirki 21-esir nur
devridimu, Axu At bilen Tugide uqur ve alake
yotkeydighan.devridiki kona yezikimizni kollunup
kilivatimiz.
buni bolsa biz milletning tolimu ehmeklikimizning bir
hil simoli diyixke bulidu.
bir milletning terekkiyati,xu milletning mediniyet
seviyesining kanqilik ikenligide.
oylap bakayli xu devride Mehmut Kexkiri Efendim bilen
ohxax devride otken Ataklik alim kanunxunas Merhum
Yusuf Has Hajip Efendi <> kitabida,
Adem Tughuluxtinla bilimlik tughulmaydu,ugunixtin
terbiye elixtin asta asta bilimlik bulidu.
Kona nerse konarghansiri emeldin kalidu yene
uningdinmu yengisini ijat kilidighanla dunyagha
kilidu,
Her Devride xu devrige maslixip ix kilix kirek. dep
korsetken.yezik ozgergen bilen til mena jehettin
hergiz ozgermeydu.
likin biz bolsak, bu mining palani evladimdin kalghan
bovamdin kalghan ve dadam manga teverik kilip bergen,
dep konigha qing esilivilip yengini terk itivatimiz.
addi bir misal:1900-yillardin baxlap dunyada hemme
yerde uzun qapan kiyix ve bexigha bir nerse kiyix muda
bolghan,xundakla buning tesiri bizgimu eghir derjide
bolghan idi,kiyin bir birlep dunyaning ekimigha
maslixip uzun qapan kalte qapangha uzunqaqla kisilip
kalte qaqka ozgerdi.ular hergiz bu bizning
tarihimiz,bu bizge miras kalghan dep dava kilmastin
qapanni ve qaqni kisip taxlap yengi devrige
maslaxti.biz bolsak xu uzun qapan devridin tehi
hazirghiqe qikalmay qapangha qing yogulup,baxkilar
mubarek qeqimizni kurup kalmisun,beximizgha aptap
quxup kalsa qeqimiz quxup kitidu dep hazirghiqe dava
kilip kilivatimiz.
keni yezikimizni latin yezikigha ozgertixke karxi
turvatkan uzini Uyghurlar uqun yahxi yengi ix kilip
birivatimen digen xu ziyalilargha,xu burunki bovisi
kiygen axu devridiki kiyimlerni hazir kiyip Qong
xeherlerde kuqilarni aylinip kireyli disek hergiz
numus kilip xu kiyimlerni kiygili unimaydu.likin bolsa
bizni ve tirixqan Uyghur millitini xu uzi kiyigili
unimighan 14-Esirdiki kiyimlerni kiyixke
mejburlavatidu.keni xular bizdinghu sormisun,
Oz puxtidin bolghan ballirigha ikki hil yezikni yezip
sen hazir kaysisini tallaysen dep surap baksun,xundak
ixenjim barki xu nariside balimu qukum muxu devrige
mas kilidighan yezikni tallaymen .diyixi mumkin.
baxkilarning bizdin bir neqqe esir ve yil ilgiri elip
barghan yezik islahatini,hazir baxlisakmu kiqikip
kalmaymiz.siler biznighu nadan koydungla,bizgighu
iqingla hergiz aghrip kalmaydu,bizni oylimisanglamu xu
uzenglarning neslidin bolghanlarni oylap kuyungla....
Murajat:
her sahe her derjilik urunlarda hizmet kilivatkan
Uyghur kerindax Alim ve Baxliklirimizning yekindin
kungul bulup,bizge hazirki devride moda bulavatkan
Latin yezikigha ozgertip birxini qin kelbimdin iltimas
kilimen.
Mumkin bolsa yezikimizni ozgertkende Turk tildin
paydilansak biraz kolaylik bulidu dep karaymen.qunki
oz vaktida Turkyediki yezik islahati elip berilmastin
burun,Turkiye helkimu hazirki bizning kona yezikimizni
kollunatti,kiyin kona yeziktiki heripler ohxax menide
latin heripige almaxturulghan.bundak bolghanda bizning
bezen kox heriplirimini tugetkili bulidu.
mesilen: Uyhurqidiki Zh, heripini, Turukqidiki J
heripige. Gh heripini G ustide pex bar heripige. CH
heripini C, astida pexbar.Sh, heripini S astida pex
bar. kollansak bizning teleppuzimizgha mas kilixi
mumkin dep karaymen.oylunup kurxinglarni umut kilimen.

Yene helkimizning herkunu bazarda moda bulavatkan
kiyimlerni ve baxka nersilerni koghlixip
yurmestin,hazirki Moda bulavatkan yengi devrining ilim
penini koghluxuxini arzu kilimen.

tordaxlarning yekindin pikir birxinglarni kutumen.

hormet bilen
Kutadgubilik

[ Next Thread | Previous Thread | Next Message | Previous Message ]
Forum timezone: GMT+2
VF Version: 3.00b, ConfDB:
Before posting please read our privacy policy.
VoyForums(tm) is a Free Service from Voyager Info-Systems.
Copyright © 1998-2019 Voyager Info-Systems. All Rights Reserved.